Anayasa’nın 18.maddesinde de belirtildiği üzere angarya yasaktır. Yani yapılan işin ücreti ödenmelidir. Doğal olarak avukatlar, arabuluculuk sürecinde sundukları avukatlık hizmeti nedeniyle ücrete hak kazanırlar. Arabuluculuk süreci avukatlar için bir dava ile karşılaştırıldığında çok daha kısa, çok daha az stresli ve çok daha az zahmetlidir. Bu nedenle arabuluculukta alının avukatlık ücreti, kesinlikle bir davadan alınacak ücretten daha tatmin edici düzeydedir; hem maddi hem de manevi olarak.
İhtiyari arabuluculuk, Avukatlık Kanunu m.35/A kapsamında uzlaşma sağlama, uzlaştırma ve diğer her türlü sulh anlaşmalarında avukatlık ücreti, taraflarca daha yüksek bir ücret kararlaştırılmamış ise Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine (Tarife) göre belirlenir. Ancak, Tarifenin 16.maddesinde arabuluculuğun dava şartı olması halinde, arabuluculuk aşamasında avukat aracılığı ile takip edilen işlerde ödenecek ücrete ilişkin özel bir düzenleme getirilmiştir.
Taraflar dava şartı arabuluculuk sürecine bizzat kendileri katılabilirler. Arabuluculukta avukatla temsil zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak isteyen taraflar sadece avukatlarını göndererek kendileri gelmeden de süreci yürütebilir. Tabii ki tarafların avukatlarıyla beraber sürece katılmaları da mümkündür.
Dava şartı arabuluculuk sürecinde vekillik yapan avukatın, eğer müvekkili ile aralarında başka türlü bir anlaşma yok ise alacağı ücretin alt sınırı Avukatlık Asgari Ücret Tarifeleri ile belirlenmekte ve her yıl Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmektedir. 20.11.2021 tarihli 31665 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve aynı gün yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre dava şartı arabuluculuk sürecinde avukata ödenecek en düşük ücretler şu şekildedir:
A- Arabuluculukta anlaşma sağlanamaması halinde avukata 1.350,00 TL maktu ücret ödenir. Ancak avukatlık ücreti uyuşmazlık konusu asıl alacağı geçemez.
Ödenen bu ücret, arabuluculuk faaliyetinin anlaşmazlık ile sonuçlanması halinde, tarafın aynı vekille dava yoluna gitmesi durumunda, tarafın avukatına ödeyeceği ücretten indirilir. Bu düzenlemenin yukarıda belirttiğimiz Anayasa m.18’e aykırı olduğu ve kaldırılması gerektiği kanaatindeyim. Yani arabuluculukta avukatlık ücreti, aynı avukatla dava yoluna gidilmesi halinde ödenecek ücretten indirilmemelidir.
B- Arabuluculukta anlaşma sağlanması halinde
a-Konusu para olan veya para ile değerlendirilebilen işlerde avukatlık ücreti Tarifenin üçünü kısmına göre anlaşılan tutarın belirli bir yüzdesi olarak belirlenir.
Bu oranla şu şekildedir:
- İlk 40.000 TL için yüzde 15
- Sonra gelen 50.000 TL için yüzde 13
- Sonra gelen 90.000 TL için yüzde 9,5
- Sonra gelen 250.000 TL için yüzde 7
- Sonra gelen 620.000 TL için yüzde 5
- Sonra gelen 775.000 TL için yüzde 3,5
- Sonra gelen 1.275.000 TL için yüzde 1,8
- 3.100.000 TL’den yukarısı için yüzde 1
Bu konuyu bir örnekle açıklayalım:
Alacaklı A Ltd.Şti. borçlu B A.Ş.’ne mal satmış ve faturadan kaynaklanan alacağını alamadığı için 170.000 TL’lik icra takibi başlatmıştır. Borçlu borca itiraz etmiş ve icra takibi durmuştur. Alacaklı ticari satımdan kaynaklanan itirazın iptali davasını açmadan önce arabuluculuğa başvurmak zorundadır. Arabuluculuk sürecini A Ltd.Şti. avukatı ile yürütmüş ve süreç sonunda taraflar 170.000 TL’nin ödenmesi konusunda anlaşmıştır. Bu durumda A Ltd.Şti. avukatına bu iş nedeniyle,
- İlk 40.000 TL için yüzde 15= 6.000 TL
- Sonraki 50.000 TL için yüzde 13= 6.500TL
- Sonraki 80.000 TL için yüzde 9,5 = 7.600 TL olmak üzere
20.100 TL ödeyecektir.
Bu ücretin bir alt bir de üst sınırı vardır. Miktarı 9.000 TL’ye kadar olan arabuluculuk faaliyetlerinde avukatlık ücreti 1.350 TL’dir. Ancak bu ücret asıl alacağı geçemez; örneğin anlaşmazlığın miktarı 1.000 TL ise avukatlık ücreti de 1.000 TL’dir.
b- Konusu para olmayan veya para ile değerlendirilemeyen işlerde arabuluculuk sürecinin anlaşma ile sonuçlanması halinde, Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde belirlenen maktu ücrettir. Bu ücretler şöyledir:
- Sulh hukuk mahkemelerinde görülecek davalar için 2.175 TL
- Asliye mahkemelerinde görülecek davalar için 5.100 TL
- Tüketici mahkemelerinde görülecek davalar için 2.550 TL
- Fikri ve sınai haklar mahkemelerinde görülecek davalar için 7.375 TL
Arb.Av.Musa Sağ